اصل تحقیق‌‌:

اصل تحقیق که به اصل تحقیق‌پذیری نیز موسوم است دو شکل دارد: (1) معنای یک جمله روش تحقیق‌ آن است و (2) یک جمله معنادار است اگرو‌تنها‌اگر علی‌الاصول تحقیق‌پذیر باشد. (1) مستلزم (2) است، اما استلزام معکوسش را همگان نپذیرفته‌اند. اصل تحقیق چه‌بسا فقط رویه‌های مشاهدتی را شامل شود، در این موارد این اصل فقط به اقوال ناظر به واقع کاربست می‌یابد و با اقوال تحلیلی (از جمله گزاره‌های ریاضی محض)، که به‌واسطۀ تعریف خویش صادق‌اند، با شیوه‌‌ای جداگانه برخورد می‌شود. اصل تحقیق یکی از مبانی اصلی پوزیتویست‌های منطقی اولیه بود که ملهم از اظهارات ویتگنشتاین بود. حامیان برجسته‌ی این اصل موریتس شلیک و اِی. جی. آیر بودند. این اصل با دو معضل روبروست: نخست، داوری خودِ این اصل بر اساس معیار تحقیق‌پذیری و دوم، این واقعیت که هر جمله‌ای اگر با دیگر جمله‌های به‌طرز-مناسب-برگزیده‌شده عطف شود واجد مستلزمات تحقیق‌پذیری خواهد شد. مع‌الوصف این ایده‌ی عام که معرفتِ ناظر به واقع راستین توان پیش‌بینی تجربی ما را افزایش می‌دهد بر بسیاری متفکران تأثیر نهاده است.

منبع:

Hoderich, Ted (ed), 2005, The Oxford Companion to Philosophy, p. 944