Rigorism


انعطاف‌ناپذیری اخلاقی:

این دیدگاه که اخلاق مشتمل است بر مجموعه‌ای واحد از قواعد اخلاقی ساده یا نامشروط که توسط عقل قابل‌کشف‌اند و این قواعد در همه‌ی زمان‌ها بر همه‌ی آدمیان قابل‌اطلاق‌اند. اغلب گفته شده است که آموزه‌ی امر مطلق کانت انعطاف‌ناپذیر است. دو ایراد مطرح‌شده به انعطاف‌ناپذیری اخلاقی عبارت‌اند از: (1) برخی قواعد اخلاقی کاربست عام ندارند، برای مثال، «قول‌ها را باید محترم شمرد» تنها در جایی کاربست دارد که یک عرف و روال قول‌دادن وجود داشته باشد؛ و (2) برخی قواعد که می‌توانند به‌نحو جهان‌شمول پیروی شوند بیهوده‌اند، نظیر اینکه «همگان به‌هنگام طلوع آفتاب باید روی یک پایشان بایستند». مفسران متأخر کانت از او در برابر این ایرادها دفاع کرده‌اند. برای مثال، آنها استدلال کرده‌اند که قواعدی که کانت مدّنظر داشته است قواعدی برای خوب‌زیستن بوده‌اند، قواعدی که به‌واقع جهان‌شمول بوده‌اند و در عمل موضوعیت داشته‌اند. یا استدلال کرده‌اند که او به‌هیچ‌وجه حامی انعطاف‌ناپذیری اخلاقی نبوده است، او ارزش اخلاقی را اساسا برآمده از شخصیت عامل اخلاقی می‌داند و نه پیروی وی از قواعد.

منبع:

Audi, Robert. (2015). Rigorism. The Cambridge Dictionary of Philosophy, Cambridge University Press