پرانا:

«پرانا» واژه‌‌ای سانسکریت است به ‌معنای «نَفَس». این واژه معنای دینی عمیقی در هندوئیسم دارد، در اوپانیشادها نیز بر انرژی حیاتی دلالت می‌کند. از‌این‌حیث این واژه شبیه کلمه‌های لاتین و یونانی “pneuma” و “spiritus”—به معنای «نََفَس» یا «روح»—است. اوپانیشادها حتی گاهی پرانا را با برهمن، یعنی ذات واقعیت، یکی انگاشته‌اند.

هندوها دیدگاه‌های مختلفی راجع‌به پرانا دارند. آنها آموخته‌اند که نَفَس حیاتی سرتاسر بدن می‌چرخد و آن را جان می‌بخشد. به‌همین‌دلیل تمرین‌های پرورش روانی-فیزیکی اهمیت فراوانی برای تنفس قائل‌اند. برای نمونه، مهار نَفَس (پرانایاما) چهارمین مرحله‌ی یوگای سلطنتی است که حکیم پتنجلی آن را در اثر خود به نام یوگا-سوتره‌ها به‌شکل نظام‌مند درآورده است.

منبع:

Ellwood, Robert. S & Alles Gregory D. 2007, "Prana". The Encyclopedia of WORLD RELIGIONS (revised edition), Facts on File Library, p. 347