Post hoc ergo propter hoc


مغالطه‌ی تعاقب/تسبیب ماتقدّم/علّت‌شمردن مقدّم:

مغالطه‌ی یکی دیگر از مغالطه‌‌های علًی است. عنوان لاتینی این مغالطه به این معناست: «بعدِ این، پس به‌همین‌‌علّت» [y بعد از x رخ داده است. پس، y به علّت x رخ داده است]. این مغالطه هنگامی اتفاق می‌افتد که شخص دو رویداد متوالی را که مستقل از هم رخ داده‌اند، به لحاظ علّی مرتبط قلمداد می‌کند. به‌دیگرسخن، فرد تصور می‌کند چون یک رویداد پس از دیگری رخ داده است، رویداد نخست باید علّت رویداد دوم باشد.

مثال ۱:
اسمیت در ماه مه به‌عنوان شهردار انتخاب شد. در ماه ژوئن نرخ وقوع جرم سر به فلک کشید. واضح و مبرهن است که علّت افزایش جرم اسمیت بوده است.

مثال ۲:
من کیف پولم را بعدازظهر گم کردم، دقیقا پس از اینکه لگدی به گربه‌ی همسایه زدم. پس عمل غیراخلاقی من باعث شده که کیف من گم بشود.

مثال ۳: تیم محبوب من بعد از اینکه من دعا کردم برنده شد. پس این دعا موثر واقع شده است.

مغالطه‌ی تعاقب/تسبیب ماتقدٌم همچون دیگر مغالطه‌های علّی بر فهم نادرست از علّیت استوار است. به خاطر داشته باشیم که چون دو رویداد پی‌در‌پی واقع شده‌اند، نمی‌توانیم نتیجه بگیریم که رویداد قبلی بالضروره علت رویداد بعدی بوده است. باید دقت کنیم که در هنگام استدلال رابطه‌ی علّی را به رویدادهای نامرتبط اسناد ندهیم.

منبع:

Van Vleet, jacob. E, 2021, Informal Logical Fallacies: A Brief Guide, HamiltonBooks, p. 100