استدلال جایگشت:

استدلال جایگشت را هیلری پاتنم علیه واقع‌گرایی متافیزیکی صورت‌بندی کرده است. گاهی نام «استدلال نظریه‌ی‌-مدل-بنیاد پاتنم» نیز بر آن نهاده شده است. از این استدلال بیش از یک روایت وجود دارد. واقع‌گرایی متافیزیکی یعنی جهان متشکل از تعدادی معینی شی‌ء مستقل از ذهن است، فقط یک توصیف صادق از نحوه‌ی بودن جهان هست و صدق عبارت است از مطابقت با واقع. بنابراین شخصِ حامی واقع‌گرایی متافیزیکی به این ادعا نیز متعهد است که یک نظریه‌ی علمی می‌تواند کاذب باشد، برغم اینکه طبق موازین انسانی به‌لحاظ‌ معرفت‌شناختی ایدئال است. استدلال پاتنم علیه واقع‌گرایی متافیزیکی موکول به اثبات این مطلب است که زبان نمی‌تواند یک قسم رابطه‌ی ارجاعی متعیّن با واقعیت داشته باشد، رابطه‌ای که واقع‌گرایی متافیزیکی نیازمند آن است. ایده مبنایی پاتنم آن بود که همواره بیش از یک تعبیر وجود دارد که همه‌ی شرایط صدق صحیح را به جمله‌هایی که تشکیل‌دهنده‌ی یک نظریه‌ی تامّ واقعیت‌‌اند اِسناد می‌دهد. به‌عبارتی‌دیگر، ما می‌توانیم عالم سخنِ یک نظریه را تغییر بدهیم یا جایگشت را روی آن اِعمال کنیم، و بنابراین اسناد مرجع‌ها به نام‌ها و محمول‌‌‌ها را تغییر بدهیم، بی‌آنکه ارزش‌های صدق در هر جهان ممکن برای جمله‌های آن نظریه تغییر کنند. بنابراین ارجاع نمی‌تواند آن‌طورکه واقع‌گرایی متافیزیکی احتیاج دارد ثابت باشد. روایت‌های قبلی این استدلال بر نتایج نظریه‌ی- مدل-بنیادِ مشهور به قضایای لوونهایم-اسکولم اتکا داشت، هدفْ اثبات این مطلب بود که هر نظریه‌ای که تعبیری دارد که همه‌ی جمله‌های آن نظریه را صادق می‌گرداند (به‌عبارتی آن تعبیر یک مدل برای آن نظریه است)، صاحب مدل‌هایی دیگری نیز هست که آن مدل‌ها دامنه‌هایی دارند که تعداد متفاوتی از  اشیاء در آن حضور دارند. لذا در این‌جا باز هم روابط ارجاعی میان نام‌ها، محمول‌ها، اشیاء و مجموعه‌های اشیاء نمی‌تواند به‌نحو منحصربفردی متعیّن گردد. منتقدان خاطرنشان ساخته‌اند که استدلال جایگشت استدلالی قاطع نیست، بلکه بیشتر چالشی است برای واقع‌گرایان متافیزیکی تا شرحی به دست دهند از اینکه چه چیز روابط ارجاعی را متعیّن می‌گرداند.

منبع:

Tanesini, Alessandra. 2007, Philosophy of language A-Z, Edinburgh University Press, P. 116-17