پارادوکس تراژدی:

تماشای اُدیپوس شهریار که بر چشم‌هایش خراش افکنده روی صحنه‌ی نمایش مسرّت‌بخش است، اما در زندگی واقعی این نگاه اشمئزاز ما را برمی‌انگیزاند. پارادوکس تراژدی ناشی از دشواری تبیین این دو امر است: چگونه تجربه‌ی رنج و دهشت برانگیخته از رخدادهای تراژیک به‌شکل لذت نیز تجربه می‌شود و چرا ما برای هنر تراژیکْ ارزش زیبایی‌شناختی ویژه‌ای قائلیم. با انکار اینکه چنین هنری به‌واقع عواطف منفی را برمی‌انگیزاند یا با انکار اینکه عواطف منفیْ ناخوشایند و ناگوار نیستند، می‌توان از این پارادوکس رهایی یافت. اما دو راه‌حل عموما مورد اشاره برای پارادوکس تراژدی عبارتند از نظریۀ کاتارسیس ارسطو و ایده‌ی هیوم در جستارش درباره‌ی تراژدی. ارسطو می‌گوید تحمل دهشت نهایتا پاداش روان‌شناختی و اجتماعی به همراه دارد. ایده‌ی هیوم این است که تجربه‌ی لذتِ مقارن با عواطف منفی بر آنها فائق می‌شود و آنها را دگرگونه می‌سازد، چنان‌که در نهایت یک تجربۀ کاملا مثبت بر جای می‌ماند. پارادوکس تجربه را می‌توان به دیگر عواطف منفی در هنر، به‌ویژه فیلم‌های ژانر وحشت، نیز تعمیم داد.

منبع:

Guter, Erun. 2010, Aesthetics A-Z, Palgrave, Macmillan, P. 152