Acosmism
گیتیناباوری:
در فلسفه، گیتیناباوری عبارت است از این دیدگاه که خدا واقعیتِ یگانه و غایی است و اشیاء و رخدادهای متناهی واجد هیچ وجود مستقلی نیستند. گیتیناباوری گاه با همهخداانگاری [پانتئیسم] برابر انگاشته شده است، یعنی با این باور که همهچیز خداست. واژهی “acosmism” [«گیتیناباوری»] را هگل وضع کرد تا از اسپنوزا دفاع کند. اسپنوزایی که بهسبب ردّ دیدگاه سنتی در خصوص یک جهان خلقشده در بیرون از ذات خدا به خداناباوری متهم شده بود. استدلال هگل این بود که اسپینوزا نمیتواند خداناباور باشد، زیرا همهخداانگاران معتقدند همه چیز خداست، حالآنکه خداناباوران واقعیت یگانه را جهانی عاری از خدا میدانند.
گیتیناباوری برای توصیف فلسفههای ودانتای هندو، آیین بودا (گرچه آیین بودا به واقع یک مذهب گیتیناباورانه نیست) و آرتور شوپنهاور نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
منبع:
Britannica, The Editors of Encyclopaedia, 2006, "Acosmism". Encyclopedia Britannica of World Religions, Encyclopedia Britannica Inc, p. 9.